گزارش فوری خرید؛
بازخوانی نقطه نظرات رهبر انقلاب درباره بودجه
فوری خرید: رهبر انقلاب همیشه قطع امید از بهبود اقتصاد در صورت مذاکره و کاهش وابستگی بودجه به نفت را مورد تاکید قرار داده اند.
به گزارش فوری خرید به نقل از مهر، انتظارها برای اطلاع از کم و کیف بودجه ریزی دولت برای ۱۴۰۰ به انتها رسید و دولت دوازدهم آخرین لایحه بودجه سنواتی دوره خودرا روز چهارشنبه ۱۲ آذرماه تقدیم مجلس کرد؛ لایحه ای که انتظار می رفت بالاخره بعد از چند سال وعده های پی در پی دولت، مبتنی بر برخی اصلاحات ساختاری تدوین شده باشد اما نگاهی به چند عدد و رقم نشان داد دولت ترجیح داده آخرین بودجه سنواتی را نیز به سیاق ۷ بودجه قبلی، بی توجه به الزامات و شرایط کشور، با کسری بودجه سنگین و تکیه بر درآمدهای موهومی غیر قابل تحقق تدوین کند. کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش تکیه بودجه به درآمدهای پایدار بوسیله اصلاح نظام مالیاتی و مولدسازی درآمدهای دولت و مدیریت هزینه های دولت همچون محورهای مهمی هستند که به عنوان اصلاحات ساختاری باید در بودجه لحاظ می شد تا کسری بودجه که منشأ خیلی از مشکلات است، مدیریت شود اما دولت برخلاف وعده های خود، به این اصلاحات وقعی ننهاده و آنگونه که سید احسان خاندوزی، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس می گوید، لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به بودجه ۱۳۹۹ با رشد ۴۵ درصدی در بودجه عمومی و مخارج دولت، رشد ۲۵ درصدی حقوق، رشد ۲۵۰ درصدی فروش نفت یا اوراق نفت، بالاترین رشد را در دهه های اخیر داشته و سهم کسری تراز عملیاتی آن ۳۵ درصد بودجه است. در عین حال سهم مالیات از بودجه عمومی ۲۹ درصد است که پایین ترین سهم طی دهه های اخیر است. این آمار و ارقام نشان میدهد که احتمالاً بودجه سال آینده با فرض لغو تحریم ها بسته شده است، برای اینکه دولت روی فروش حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز حساب باز کرده که به اندازه فروش سال ۹۶ و قبل از تحریم ها است. امسال فروش نفت میانگین حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز بوده است. دولت در حالی از انجام حداقل اصلاحات ساختاری در لایحه بودجه ۱۴۰۰ سرباز زده و بودجه ای تورم زا با درآمدهایی غیرقابل تحقق وخوشبینانه با فرض برداشته شدن تحریم ها تدوین کرده است، که انجام این اصلاحات هیچ نیازی به مذاکره ندارند و انجام آنها تنها معطل اراده دولت می باشد. همانگونه که رئیس مجلس هم دیشب در گفتگوی تلویزیونی خود تاکید نمودند، «۶۰ تا ۶۵ درصد مشکلات کشور بخاطر سوءمدیریت و ۳۵ درصد بخاطر تحریم هاست» و دولت با بی عملی در انجام اصلاحات ساختاری بودجه، بار دیگر حل مشکلات کشور را به مذاکره پیوند زده است. این در شرایطی است که رهبر انقلاب بارها با تاکید بر اهمیت بودجه سنواتی، تصریح داشته اند که کلید حل مشکلات کشور در داخل است.«زندگی مرفه در ایران اسلامی و شکوفایی اقتصادی و پیشرفت کشور هیچ نیازی به این ندارد که جمهوری اسلامی ایران با آمریکا، مذاکره، محاوره و یا رابطه ای داشته باشد. بدین سبب وضع و محاذات کنونی جمهوری اسلامی ایران با آمریکا هیچ تغییری نخواهد کرد و سازمان برنامه و بودجه باید به این اصل مهم توجه کند». این سخنان مقام معظم رهبری در جلسه ای با سازمان برنامه و بودجه است اما نه در سال ۹۹، بلکه حدود ۶ سال بعد از زعامت ایشان در اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۵!رهبر انقلاب از آغاز مسئولیتشان بعنوان رهبر انقلاب، عدم تغییر رابطه ایران با آمریکا را به رؤسای جمهور وقت گوشزد می کردند و تاکید داشتند، زندگی راحت مردم ارتباطی با رابطه ما با آمریکا ندارد. ایشان همین طور بر نحوه بودجه ریزی به نحوی که از هزینه ها کاسته شود و درآمدها بدون وابستگی صرف به نفت تامین شود و همین طور بر نظارت دقیق در اجرای بودجه تاکید داشتند.سال ۷۴: دیوان محاسبات بسیار با اهمیت استایشان در سال ۷۴ گفته بودند: من چه در آن وقتی که در ماموریت ریاست جمهوری مشغول بودم و چه غیر آن زمان، نسبت به دیوان محاسبات، خیلی تاکید و حسّاسیت داشتم. خوب، بحمداللَّه، دیوان محاسبات حالا فعّال است و کارهایی از قبیلِ مسأله تفریغ بودجه، نظارت بر برخی از کارهای مربوط به بودجه کشور و صرف و خرج پول و صرفه جویی را پیگیری می کند. این کارها واقعاً باارزش و خوب است.سال ۷۵: خدای ناکرده اگر در بودجه اسراف به وجود آید تبدیل به فاجعه می شودایشان همین طور در سال ۷۵ در سخنانی بودجه عمومی کشور را بخش مهمی از ثروت جامعه و وسیله ای برای اداره کشور و حیات ملت خواندند و فرمودند: اگر خدای ناکرده براثر بی دقتی، بی ملاحظگی، عدم اشراف و مراقبت های لازم در این مسأله، اسراف به وجود آید؛ فاجعه ای حاصل خواهد شد و بنا بر این نیز کار دیوان محاسبات بسیار مهمست.سال ۸۱: دیوان محاسبات باید تفریغ بودجه را کاملاً واقعی تهیه کندرهبر انقلاب در سال ۸۱، در دیدار با اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس وقت با تاکید بر لزوم نظارت بر بودجه، نظارت بر عملکرد مالی دستگاهها را سبب کاهش مفاسد اقتصادی برشمردند و افزودند: دیوان محاسبات مجلس باید از دستگاهها کاملاً دقیق حسابرسی کند و گزارش تفریغ بودجه را کاملاً واقعی تهیه نماید.سال ۸۲: بودجه متناسب با سیاست های سند چشم انداز ۱۴۰۴ باشدرهبر انقلاب در اوایل دهه ۸۰ و در دولت هشتم اشارات خودرا به کارا تر شدن بودجه سوق دادند در سند چشم انداز ۱۴۰۴ که در سال ۸۲ ابلاغ گردید، آمده است، در تهیه، تدوین و تصویب برنامه های توسعه و بودجه های سالیانه، این نکته مورد توجه قرار گیرد که فاکتورهای کمی کلان آنها از قبیل نرخ سرمایه گذاری، درآمد سرانه، تولید ناخالص ملی، نرخ اشتغال و تورم، کاهش فاصله ی درآمد میان دهک های بالا و پایین جامعه، رشد فرهنگ و آموزش و پژوهش و توانایی های دفاعی و امنیتی، باید متناسب با سیاست های توسعه و اهداف و الزامات چشم انداز، تنظیم و تعیین گردد و این سیاست ها و هدف ها به صورت کامل مراعات شود. در این زمینه ایشان با اشاره به اینکه در همه برنامه ها سند چشم انداز در نظر گرفته شود، فرمودند: هر سال ما یک برنامه داریم (برنامه یکساله که با بودجه به مجلس داده می شود) که اگر بنا باشد جهت گیری منظم نباشد، امکان دارد تناقض در این برنامه ها، اصلاً کارهایی را هم که انجام می گیرد، خنثی کند. ایشان در اواخر دهه ۸۰ درباره بودجه فرهنگی کشور نیز تاکیداتی داشتند. بعنوان نمونه ایشان در جلسه ای بعد از آنکه رئیس جمهور وقت محورهای بودجه را قرائت کردند از این اینکه صحبتی از بودجه فرهنگی نشده بود، دلخور شدند و معتقد بودند این از مظلومیت فرهنگ است.سال ۸۹: خوشی از توجه به حوزه «فرهنگ» در بودجه، نگرانی از نحوه مصرف و جذب منابعایشان در سال ۸۹ و در دولت دهم، ابراز نگرانی خودرا درباره بودجه فرهنگی کشور اما این دفعه از زاویه کارکرد آن اعلام نمودند. رهبر انقلاب در دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت وقت فرمودند: یکی دو سال پیش که همین مجموعه اینجا حضور داشتید، من راجع به مسئله فرهنگی از دستگاه دولتی یک گله ای کردم. حالا خوشبختانه انسان احساس می کند که در دولت به کار فرهنگی اهتمام ورزیده می شود. بودجه های فرهنگیِ بزرگ و کلان و در حقیقت کارهای گوناگون و تکرار مسائل فرهنگی و اینها خوب است؛ انسان این اهتمام را مشاهده می کند، خرسند می شود؛ منتها با آنکه وقتی که بودجه ی فرهنگی زیاد می شود قاعدتاً آدم باید خوشحال بشود، اوایل امسال بود یا پارینه بود - یادم نیست - که وقتی راجع به همین بودجه ی فرهنگی صحبت شد، به آقای رئیس جمهور گفتم که من وقتی شنیدم شما این رقم کلانِ سنگینِ فرهنگی را تصویب کردید، از نحوه ی مصرف و جذب آن نگران شدم.حسن روحانی: دولت می خواهد در اصلاحیه بودجه ۹۲ راهکارهایی برای جبران کسری بودجه در نظر بگیردبا روی کار آمدن دولت حسن روحانی، مطالبات رهبر انقلاب درباره بودجه به سمت کاهش و حتی قطع وابستگی بودجه از نفت حرکت کرد. حسن روحانی در سال ابتدای ریاست جمهوری خود سخنانی از کسری بودجه آورده و گفته بود، قسمتی از بودجه ۲۱۰ هزار میلیارد تومانی امسال محقق نشده است و بر همین اساس، دولت تلاش دارد تا در اصلاحیه بودجه ۹۲، راهکارهای جدیدی برای خروج از شرایط فعلی در نظر بگیرد. همین طور در جای دیگری از کسری بودجه ۱۴ هزار میلیارد تومانی ناشی از پرداخت یارانه نقدی تا پیش از اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها گلایه نمود و اظهار داشت: با اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی در یک شیب ملایم، این کسری جبران و قسمتی از منابع حاصله نیز صرف اجرای طرح تحول سلامت شد.سال ۹۳: باید اتکای بودجه کشور به نفت قطع شوددر سال ۹۳ رهبر انقلاب بر موضوع کاهش وابستگی به نفت مصمم تر شده بودند و این مساله را در سخنرانی های مختلفی به مسئولین گوشزد می کردند. ایشان در سال ۹۳ در دیدار با مردم آذربایجان فرمودند: یک مسئله اساسی در مورد اقتصاد کشور این است که باید اتکای بودجه کشور به نفت قطع بشود؛ باید به اینجا برسیم. البتّه این حرف هایی که من امروز به شما عرض می کنم و مکرّر گفته ایم، در مقام حرف آسان است، در مقام عمل کارهای مشکلی است؛ امّا همین کار سخت را با همّت، با اعتماد به این مردم، با اعتماد به این جوانها، با اعتماد به سرمایه های داخلی کشور، با اعتماد به خدای متعال که وعده نصرت داده است، می شود انجام داد.فرار مالیاتی جرم است!ایشان با اشاره به اینکه باید بودجه با تاکید بر داخل و بوسیله مالیات تامین شود، بیان داشتند: عزیزان من! مالیات یک فریضه است. ما امروز از ضعفا مالیات می گیریم - از کارمند مالیات می گیریم، از کارگر مالیات می گیریم، از کاسب جز مالیات می گیریم - امّا از فلان کلانْ سرمایه دار، فلان درآمددارِ بی حساب وکتاب مالیات نمی گیریم؛ فرار مالیاتی دارند؛ اینها جرم است؛ فرار مالیاتی جرم است. آنکه از دادن مالیات به دولت خودداری می کند و مالیاتی که باید به دولت بدهد - که آن درآمدی که حاصل شده و در اختیار او است، به برکت فضایی است که دولت به وجود آورده است و کاری است که دولت دارد می کند، پس باید مالیات را بدهد - نمی دهد، در حقیقت کشور را وابسته می کند به پول مفت نفت، و وقتی کشور به پول نفت وابسته شد، همین مشکلات پیش می آید: یک روز تحریم می شود؛ یک روز نفت ارزان می شود؛ یک روز شاخ وشانه میکشند؛ کشور به این وضع گرفتار می شود.سال ۹۴: صرفه جویی یکی از راه های علاج کسری بودجهرهبر انقلاب در سال ۹۴ در دیداری با نمایندگان مجلس وقت بیان داشتند: خب ما گرفتار کمبود منابعیم. بله، بنده هم میدانم که ما گرفتار کمبود منابعیم و تحریم هم تأثیر داشته است در این کمبود منابع - این را ما شکی نداریم - لکن وقتی انسان کمبود منابع دارد، باید چکار کند؛ باید دو دستی به سر خودش بزند؟ باید شیون کند؟ نه، راه علاج پیدا کنید. راه علاج دارد؛ یکی از راه های علاج صرفه جویی است.
ایشان ادامه دادند: برخی دستگاهها به خصوص در بخش هایی از نیروهای مسلح که بدون هیچ افزایش بودجه، توانایی ها و کارکرد خودرا مضاعف کرده اند، افزودند: این نمونه ها نشان میدهد که می توان در وضعیت کمبود منابع، مسائل و مشکلات را حل کرد. در سالهای پایانی دولت دوازدهم تأکیدات رهبر انقلاب بر کاهش وابستگی نفت به بودجه بیشتر شده و حتی ایشان مرتباً از واژه «اصلاح ساختار بودجه» استفاده می کردند. ایشان در سخنان روز اول فروردین آن سال در حرم امام رضا (ع) رونق یافتن تولید را سبب «تحول در بخش های مختلف اقتصادی»، «کاهش بیکاری و تورم و فقر»، «افزایش ارزش پول ملی» و حتی «ایجاد توازن و کاهش کسری بودجه ی کشور» خواندند و تاکید کردند: دولت، مجلس و همه کسانی که توانایی ورود به حیطه تولید دارند، برای تحقق شعار امسال با وظایف سنگینی روبه رو هستند.سال ۹۸: اصلاح ساختار بودجه یکی از کارهای اساسی است و باید در زمان باقیمانده انجام شودرهبر انقلاب در دیدار مسئولان نظام در اردیبشهت ۹۸ و زمانی که موعد رسیدن بودجه ۹۹ نزدیک بود نیز با اشاره به لزوم اصلاح ساختار بودجه تصریح کردند: مسئله اصلاحات ساختاری بودجه مسئله مهمی است. قرار بر این شد که در چهار ماه اوّل سال ۹۸، مجلس و دولت با همکاری [همدیگر، ] این مشکل ساختاری بودجه را برطرف کنند، حل کنند؛ دو ماهش گذشته، الان دو ماه بیشتر باقی نیست؛ این یکی از کارهای اساسی و مهمّی است که بایستی انجام بگیرد.نخبگان مشکل ساختار بودجه و نفتی بودن اقتصاد را حل کنندرهبر انقلاب در خرداد سال ۹۸ پای نخبگان را به ساختار بودجه بازکردند. ایشان در دیدار تعدادی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه ها با اشاره به بیماریهای مزمن اقتصادی همچون «بهره وری پایین»، «اسراف بسیار خسارت بار در مصرف انرژی»، «نفتی بودن و دولتی بودن اقتصاد»، «مشکلات نظام مالیاتی» و «ساختار بودجه» افزودند: دانشگاه ها در پرتو علم نافع و ایجاد سازوکار مناسب، به تأمل در راهکارهای اینگونه مشکلات بپردازند. ضرر تحریم کوتاه مدت است؛ تحریم موجب انقطاع بودجه از نفت در طولانی مدت می شود. ایشان در مهرماه سال ۹۸ درباره فایده تحریم برای آینده کشور ایران، فرمودند: بلاشک یک مشکلی است برای کشور، منتها مشکل کوتاه مدّت است؛ از این مشکل کوتاه مدّت یک سود بلندمدّت به دست می آید و آن، انقطاع از نفت می باشد. چند روز قبل مسئولین دولتی اعلام نمودند و گفتند که ما از فلان تاریخ -ظاهراً یک تاریخی را هم ذکر کردند- بودجه را از نفت منقطع می کنیم؛ این بسیار خبر خوبی است، این خیلی دستاورد بزرگی است. خب ما اگر نفتمان را همین طور مدام بفروشیم و در مقابلش دلار بگیریم و بیاوریم، هیچ گاه به فکر نمی افتیم که بودجه کشور را، مخارج کشور را، هزینه های جاری کشور را از نفت جدا کنیم؛ هیچ گاه به فکر این نمی افتیم. وقتی جلوی فروش نفت گرفته می شود، وقتی این درآمد مفت از دولت گرفته می شود، آن وقت به فکر می افتیم که یک کار اساسی بکنیم. بسیاری از کشورها الان رشد اقتصادی شان بهتر از ما است، وضع اقتصادی شان بهتر از ما است، یک قطره نفت هم، نه دارند و نه می فروشند؛ [پس] می شود.سال ۹۹: قطع وابستگی اقتصاد از نفت و بودجه بندی عملیاتی نیازمند حرکتی تحولی است / بودجه عملیاتی اجرا نشدتأکیدات مقام معظم رهبری به اصلاح ساختار بودجه در سال ۹۹ نیز ادامه یافت و شدت بیشتری به خود گرفت، ایشان حتی از اجرائی نشدن بودجه عملیاتی با وجود وعده مسئولین نیز گله کردند. رهبر انقلاب در خرداد سال ۹۹، در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت سی ویکمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه الله) به چند نمونه از مواردی که در کشور نیازمند تحول است، اشاره کردند و فرمودند: در مسائل اقتصادی «قطع وابستگی اقتصاد از نفت و بودجه بندی عملیاتی»، در مسائل آموزشی «فایده محور و عمقی و کاربردی شدن دروس در مراکز آموزشی»، در مسائل اجتماعی «تأمین عدالت» و در مسائل خانواده و موضوع ریشه کنی اعتیاد و همین طور جلوگیری از پیر شدن کشور، نیازمند حرکتهای تحولی هستیم. ایشان در سخنرانی تلویزیونی رهبر انقلاب به مناسبت عید قربان نیز اصلاحات اساسی در اقتصاد کشور را «اصلاح ساختار بودجه»، «اصلاح نظام بانکی»، «ارتقای سرمایه گذاری و اشتغال» و «بهبود محیط کسب و کار» برشمردند و گفتند: این موارد دو سال قبل و هم زمان با تشکیل جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به سران قوا ابلاغ گردید که البته با وجود تلاش ها، پیشرفت قابل توجهی نداشته است؛ البته مهم این است که ما میدانیم چه می خواهیم و به دنبال چه برنامه ای هستیم.اصلاح ساختار بودجه، یادگار دولت دوازدهم برای دولت های بعدیرهبر انقلاب در واپسین ماه های دولت دوازدهم نیز با تاکید بر اینکه اصلاح ساختار بودجه می تواند یادگاری برای دولت های بعدی باشد، فرمودند: بعضی کارهای اساسی را که در دولت شما ممکنست جواب ندهد، برای دولت بعد به یادگار بگذارید؛ بگذارید با نام نیک و با تشکّر از شما یاد بشود در دولتهای بعدی. مثلاً فرض کنید اصلاح ساختار بودجه؛ این کار بلندمدّتی است، کار مهمّی است؛ یا اصلاح نظام بانکی، اصلاح نظام مالیاتی یا اصلاح قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴؛ اینها کارهای ماندگار است، کارهای اساسی است که برای بعد باقی می ماند. رهبر انقلاب در بیانات اخیرشان در آذر ماه ۹۹ و در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی نیز با بیان برخی از راهکارهای پیشنهاد شده کارشناسان و متخصصان در چهار سرفصل «کسری بودجه»، «افزایش سرمایه گذاری دولتی و نهادهای عمومی»، «جهش تولید» و «حمایت از قشرهای ضعیف» ابراز امیدواری کردند که با اجرای این راهکارها، آثار مثبتی در اقتصاد کشور و زندگی مردم پدید آید. بررسی خط فکری رهبر انقلاب نشان میدهد ایشان همیشه کاهش وابستگی به نفت و قطع امید از گشایش های اقتصادی در بهبود روابط با آمریکا را مورد تاکید قرار دادند و در این سال ها بودجه را عنصری مهم برای پیشرفت کشور می دانستند و معتقد بودند باید بند ناف بودجه از نفت قطع شود. گامی که دولت یازدهم و دوازدهم از برداشتن آن عاجز ماند.
منبع: forikharid.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب