افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده حذف می شود
فوری خرید: یک ایراد دیگر هم عمدتا به یک درصد مالیات ارزش افزوده معترض بودند که به احتمال زیاد حالا ما در دولت داریم بررسی می نماییم به احتمال زیاد ممکنست آن یک درصد ارزش افزوده را دولت از لایحه حذف کن
به گزارش فوری خرید به نقل از صداوسیما، برنامه صف اول ۲۴ آذر شبکه خبر میزبان آقای داوود منظور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه بود که در رابطه با سیاست ها و راهبردها و تصمیم هایی که می تواند در زمینه پیشرفت کشور مؤثر واقع شود صحبت کردند، در زیر این گفتگو را می خوانید.
سوال: یکی دو ماه دیگر عملاً بودجه سال هزار و چهارصد و دو تمام می شود ابتدا بفرمائید ارزیابی شما از بودجه سالجاری چیست تا بعد بپردازیم به بودجه سال آینده؟
منظور: در عملکرد بودجه هزار و چهارصد و دو شاهد تلاش گسترده همه عزیزانی هستیم که باید اولاً منابع درآمدی دولت را محقق می کردند ما پیش از اینکه هزینه نماییم نیاز داریم به تحقق منابع.
منابع اصلی دولت هم استحضار دارید بخش اصلی اش درآمدها است که این درآمدها مؤلفه هایی دارد همچون درآمدهای مالیاتی، سود سهام شرکتهای دولتی، حقوق گمرکی، درآمد حاصل از حقوق مالکانه دولت در معادن در قسمت ارتباطات، فروش کالا و خدمات دولتی تأمین می شود، خوب این ها منابع اصلی است که درآمدهای دولت را تشکیل می دهد.
سوال: و البته درآمد حاصل از فروش نفت و گاز و میعانات؟
منظور: خوب این قسمت که ما می گوئیم درآمد مفهوم واقعی درآمد است و به شکلی درآمد پایدار می باشد یعنی برمی گردد به ظرفیتهای واقعی حاصل از فعالیتهای دولت در تأمین منابع مالی. البته در قسمت دوم ما در منابع حاصل از واگذاری دارایی های سرمایه ای را داریم ما این را بهش درآمد نمی گوییم.
می گوئیم منابع حاصل از واگذاری دارایی ها، که به طور عمده شامل منابع نفت و گاز است و واگذاری سهام شرکتهای دولتی، یک قسمت دیگر هم داریم، تأمین مالی از راه ایجاد بدهی یعنی به عبارت دیگر انتشار اوراق خزانه و یا اوراق بدهی دولت اوراق مالی اسلامی و همینطور فروش اموال و دارایی های دولت. همه ارکان دولت باید به شکلی درآمدزایی کنند
منظور: خوب این سه گروه را که ما کنار همدیگر می گذاریم مطمئن ترین قسمتش و بهترین قسمتش یا به تعبیر دیگر آن چه که می تواند پایداری دولت را و منابع دولت تضمین کند همان گروه اول است؛ و گروه سوم از روی ناچاری است یعنی اگر ما ناچار نباشیم اوراق بدهی نباید منتشر نماییم البته کار بدی هم نیست ما امکان دارد سال جاری انتشار اوراق بدهیم بر این که بخشی از طرح های تملک یا طرح های عمرانی مان را سریع تر به نتیجه برسانیم در سال های آتی آنرا بازپرداخت نماییم.
اما ترجیح اینست که ما دولت را با گروه اول منابعمان تأمین نماییم.
سال جاری ما شاهد این هستیم که همه ارکان دولت باید به شکلی درآمدزایی کنند. سازمان مالیاتی، گمرک، ارتباطات بخش معدنی ما، اداراتی که فروش خدمات داشته اند، بخش نفت و گاز ما هم تلاش کردند؛ و ما شاهد این هستیم که میزان رشد منابع دولت امسال رشد قابل توجهی است اجازه بفرمائید به صورت دقیق عرض کنم چهل و یک درصد رشد در هشت ماهه اول سال جاری نسبت به هشت ماهه اول سال قبل رشد درآمد داشتیم و این خوب طبیعتاً کار دشواری است ما اگه بخواهیم مقایسه نماییم با سالهای قبل مثلا در سال نود و هشت رشد منابع دولت بوده دوازده درصد.
سوال: مالیات منظور شما است یا همه مجموعه؟
منظور: کل منابع دولت.
سوال: خوب، چون کشور هم اکنون بخصوص دولت سیزدهم وارث یک تورم لجام گسیخته هم بوده چه مقدار حاصل از تورمی است که حالا به ارث رسیده؟
منظور: از سال نود و هفت به این طرف همواره تورم بالا را تجربه کردیم ازاین رو سال ها را اگر مقایسه نماییم نود و هفت نود و نودوهشت تا هم اکنون این ها تقریبا به لحاظ تورم یک جنس هستند؛ بنابراین من اگر به خود درآمدها فقط این گروه اول از منابع دولت بخواهم اشاره کنم ببینید سال نود و هشت رشد درآمدهای ما هجده درصد بوده روی کل منابع بحث نمی کند فقط درآمدها هجده درصد بوده.
در سال نود و نه بیست و نه درصد بوده، در چهارصد و یک چهل درصد است. سال جاری پنجاه درصد شده بخش درآمدی ما.
این نشان داده است که بالاخره مجموعه ارکان دولت که باید تولید درآمد کنند دارند تلاش می کنند و من جا داردهمین جا از همه همکارانم در دولت همه عزیزان مان تشکر ویژه ای کنم، چون اگر این درآمد محقق نشود طبیعتاً ما آن طرف هزینه هایمان را نمی توانیم انجام بدهیم.
این نکته اول، حالا برخی امکان دارد بگویند که خوب این رشد پنجاه درصدی در درآمدها و یا چهل و یک درصدی در کل منابع نسبت به کل بودجه مصوب چه وضعیتی داشته؟ ما حدود هفتاد و سه درصد از کل بودجه مصوب را توانستیم محقق نماییم.
پس این یک معماست چطور است که ما بیشترین رشد را نسبت به سالهای قبل داریم، اما درصد تحقق ما فقط هفتاد و سه درصد در مجموع است من یک نمونه هایی را عرض می کنم مثلا درآمد گمرکی ما سال جاری آن چه که تحقق پیدا کرده و یا پیشبینی می نماییم تا انتهای سال تحقق پیدا می کند هفتاد و پنج هزار میلیارد تومان است از صد و چهل و پنج هزار میلیارد تومانی که در بودجه پیشبینی شده.
سوال: این یعنی آن رقمی که در بودجه پیشبینی شده بسیار دست نیافتنی است؟
منظور: بله دست نیافتنی، ما این نگرانی را سال جاری داشتیم و تلاش می نماییم در بودجه سال بعد دیگر این اتفاق نیفتد.
ببینید در قسمت نفت پانصد و نوزده هزار میلیارد تومان پیشبینی شده باید سال جاری درآمد داشته باشیم در بودجه آن چه که اتفاق می افتد تا پایین سال طبق برآورد ما حدود سیصد و سی تاست فاصله زیاداست.
یعنی چی؟ یعنی درآمدهای نفتی پیش برآوردی دارد مثال عرض می کنم نفت را ما هشتاد و پنج دلار دیدیم هر بشکه خوب هشتادو پنج دلار تحقق پیدا نکرده سال جاری خیلی بیش برآوردی است.
یعنی همان سال قبل هم اگر شما رجوع می کردید به پیشبینی های مراکز بین المللی انرژی اساسا این عدد را بسیار بالا ارزیابی می کردند.
یا مثلا فرض کنید حجم صادرات، باید حجم صادرات و قیمت ارز را بگونه ای پیشبینی نماییم که این اتفاق تکرار نشود یا نمونه دیگر من خدمتتان عرض کنم.
فروش اموال دولتی صد و بیست و نه هزار میلیارد تومان است از آغاز سال جاری تا هم اکنون همه تلاش کردند ما هیئت عالی مولدسازی داریم، مجوز خاص داریم ما پیشبینی مان اینست که تا انتهای سال حداکثر بیست هزار میلیارد تومان تحقق داریم یعنی بیست همت این خیلی فاصله دارد، همینطور در واگذار جاری شرکتهای دولتی ما در واگذاری شرکتهای دولتی تا انتهای سال به سی همت می رسیم در بودجه پیشبینی شده صد و شش همت.
پس ببینید این بیش برآوردی ها سبب می شود ما نتوانیم باوجود همه تلاش هایی که همکاران عزیزمان می کنند در دولت به آن ارقام پیشبینی شده مصوب برسیم هرچند که نگاه می نماییم می بینیم پنجاه درصد نسبت به سال قبل بهبود داریم در درآمدها. چهل و یک درصد در کل منابع این اتفاق نسبت به همه سالهای قبل و نسبت به کل دهه نود به مراتب بالاتر است.
سوال: چه نماییم که واقع بینانه شود؟ منظور: من این را باید حتما خدمت شما توضیح مبسوطی بدهم خیلی نکته مهمی را سوال فرمودید من یک جمله دیگر به عرایض قبلی ام اضافه کنم بعد به این پرسش شما برگردم. ما سال جاری رشد منابعی که برای طرح های عمرانی دولت اختصاص دادیم نسبت به سال قبل قابل توجه است.
یعنی ما رشد منابع مان تا هم اکنون نسبت به سال قبل پنجاه و شش درصد است، این پنجاه و شش درصد سبب شده که ما تعداد زیادی از طرح هایمان سال جاری به بهره برداری برسد و امیدوار هستیم که تا پایان سال جاری و در سال آینده ما برنامه ریزی کردیم بالغ بر نهصد طرح را بتوانیم به بهره برداری برسانیم امروز ما توفیق داشتیم در محضر آقای رئیس جمهور از قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بازدید کردیم و کارهایی که دارند انجام می دهند و گزارش هایی که عرضه شد. افزایش منابع طرح های عمرانی دولت نسبت به سال قبل قابل توجه است
منظور: خوب در آنجا فرمودند سیصد و پنجاه طرح بزرگ ملی درحال اجراست و بسیاری از این ها در آستانه نهایی شدن و بهره برداری است و سردار سلامی فرمودند که اگر ما هر هفته یک طرح بهره برداری نماییم هفت سال فقط بهره برداری باید نماییم.
خوب این ها حاصل تمام این تلاش هایی است که ما در قسمت تأمین اعتبارات داریم انجام می دهیم عزیزان ما دارند تلاش می کنند و کشور، کشوری است که هم اکنون همه شده کارگاه سازندگی.
منظور: تمام طرح های ما هم اکنون دارد با سرعت پیشرفت می کند ما تا پایان سال جاری فکر می نماییم حدود سیصد هزار میلیارد تومان را تخصیص خواهیم داد ازاین رو در حوزه جاری هم همینطور است هم اکنون هزینه های جاری مان سال جاری تا امروز در هشت ماهه چهل و سه درصد رشد کرده است نسبت به دوره مشابه سال قبل حالا شما این رشد را مقایسه کنید مثلا در کل سال نود و هشت بیست و سه درصد رشد ما داشتیم در سال نود و نه در کل سال سی و دو درصد رشد داشتیم این رشد هزینه ها یعنی چی؟ دولت به بخش های سلامت، آموزش پرورش و قضایی اعتبار بیشتری مختص کرده است
منظور: دولت دارد منابع بهتری را برای مردم هزینه می کند در قسمت سلامت، در قسمت آموزش و آموزش پرورش، در آموزش عالی و در قسمت قضایی تمام خدماتی که حاکمیت دارد عرضه می کند هر چقدر ما این رشد را بتوانیم بالا ببریم مفهوم اش اینست که بتوانیم خدمات شایسته تری بدهیم.
در قسمت عمرانی هر چقدر بتوانیم بیشتر رشد بدهیم می توانیم زیرساخت های بیشتری به بهره برداری برسانیم این نکته دیگری بود که من خواستم تاکید کنم، اما برگردیم به فرمایش جناب عالی، ببینید آقای دکتر برخی سوال می کنند چه نماییم که ارقام بودجه ای ما چه در قسمت هزینه ها چه در قسمت درآمدها واقعی تر بشود.
تدبیر خیلی خوبی را خود مجلس محترم کردند سال قبل قانون بسیار خوبی تصویب کردند، آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را در مبحث بودجه آمدند اصلاح کردند در این آیین نامه داخلی فرمودند که ما بودجه را بیاییم در دو مرحله تصویب نماییم و دولت در دو مرحله لایحه بدهد. بودجه هفتم واقع بینانه تدوین شده است
منظور: بخش اول لایحه دولت احکام و تبصره های مورد نیاز است احکامی که دولت نیاز دارد و به اضافه پیشبینی منابع، بخش دوم می شود پیشبینی مصارف و اعتبارات دستگاه ها. خیلی تدبیر درستی است یعنی مجلس به این جمع بندی رسیده به جهت اینکه ما بیش برآوردی نداشته باشیم اصلاً فارغ از این که چقدر هزینه دوست داریم انجام بدهیم ببینیم چه قدر منابع می توانیم تجهیز نماییم و این گام بسیار بزرگ و مهمی هست به طرف اصلاح ساختار بودجه این دغدغه ای که مقام معظم رهبری همیشه داشتند در سالهای قبل و تاکید فرموند روی اصلاح ساختار بودجه یکی از مؤلفه هایش همین است یعنی ما در تنظیم بودجه واقع گرایانه رفتار نماییم، اول منابع را ببینم اصلاً کاری نداریم چه مصارفی می خواهیم انجام بدهیم.
ببینیم چه منابعی را می توانیم تجهیز نماییم اگر ما حداکثر تلاشمان را نماییم چه قدر می توانیم نفت صادر نماییم چه قدر می توانیم در قسمت معادن درآمد فراهم نماییم چقدر می توانیم در گمرکات درآمد تجهیز نماییم در مالیات و الی آخر. منابع دولت نسبت به سال قبل حدوداً ۱۸.۲ دهم درصد رشد کرده است
منظور: خوب سال جاری این رویکرد حتما کمک می نماید به اصلاح رویه های سالهای قبل قسمت دوم هم طبیعتاً پس از این قسمت اول اصلاح می شود قسمت دوم در مصارف، حالا می گوئیم با این منابعی که داریم چه مصارفی را در اولویت انجام بدهید. اصلاً بودجه یعنی نظام اولویت گذاری، اساسا نیازهای ما و جامعه و مطالباتی که داریم این قدر زیاد است که حتما باید اولویت گذاری نماییم ما همه خواسته هایمان را نمی توانیم محقق نماییم پس در بخش دوم ما پیشنهاد خودمان را خواهیم داد ان شاءالله نمایندگان هم نظر می دهند و با هم به توافقی می رسیم و می شود میثاق ما و مجلس برای سال آینده در مبحث هزینه ها.
حالا در مبحث هزینه ها باید ما همه ارکان هزینه را ببینم یعنی ما باید حتما بازنشستگان را ببینم، ما باید منافع فرهنگیان را حقوق و دستمزد فرهنگیان، کارکنان کادر سلامت و بهداشت را، نظامیان را و همه آحاد کارکنان دولت را در نظر بگیریم. ضمن این که خوب طبیعتاً هزینه های عمرانی و زیرساختی و … را هم در آن مرحله وارد خواهیم شد.
ما در مرحله اولی که لایحه را به مجلس دادیم آنگونه که خودشان تکلیف کرده بودند اصلاً متعرض هزینه ها نشدیم صرفا رفتیم منابع را دیدیم، اما منابع را چطور دیدیم رشد منابع ما نسبت به مصوب سال قبل حدوداً ۱۸.۲ دهم درصد است. یعنی در سال قبل بدو هزار و هشتاد و دو هزار میلیارد تومان بود سال جاری شده دو هزار و چهارصد و شصت و هشت هزار میلیارد تومان ازاین رو رشد ۱۸.۲ دهم درصد است. این یکی از رشدهای معقولی است که ما در سالهای قبل هم در دهه نود هم نگاه نماییم رشدها همین جوری بوده معمولا رشدها بین پانزده تا بیست و پنج درصد بوده در بودجه عمومی، اما یک نکته مهم اینجا وجود دارد آیا این بودجه انقباضی است؟
خیر، چرا شما می فرمایید هجده درصد که خیلی رشد پایینی است به دو دلیل من می گویم این بودجه انقباضی نیست.
سوال: البته بسیاری معتقد هستند این بودجه بودجه انقباضی است؟
منظور: حالا همین را می خواهم تبیین کنم، ببینید بودجه انقباضی نیست به دو دلیل؛ دلیل اول اینست که ما باید رشد را باید نسبت به عملکرد ببینیم نه نسبت به مصوب، من عرض کردم ما برآورد کردیم تا هشت ماه را گرفتیم تا انتهای سال هم دقیق آمدیم ریز به ریز این ها را بررسی کردیم از این دو هزار و هشتاد و دو هزار میلیارد تومانی که ما سال جاری در منابع عمومی داریم می توانیم هزار و ششصد هزار میلیارد تومانش را محقق نماییم یعنی پس ما یک عدم تحقق حدود بیست و سه درصدی داریم بیست و سه درصد ما عدم تحقق سال جاری داریم اگر ما مبنا را بگذاریم این تحقق سال جاری یعنی هزار و ششصد و این را مقایسه نماییم با آن دو هزار و چهارصد و شصت و هشتی که داریم اینجا رشد می شود پنجاه درصد و ما مطمئنیم با این دقتی که در پیشبینی ارقام بودجه کردیم این دو هزار و چهارصد و شصت و هشت تایی که ما پیشبینی کردیم به سرنوشت بودجه سال جاری، سال یک هزار و چهارصد و دو گرفتار نخواهد شد.
سوال: پس چرا مجلسی هااین را رد کردند؟
منظور: ببینید چند تا ابهام برای مجلسی ها به نظر من وجود داشت می خواهم این را عرض کنم به اذعان تمام کارشناسان، کارشناسانی که مالی و اقتصادی هستند این لایحه بودجه هزار و چهارصد و سه یکی از فنی ترین، دقیق ترین و واقعی ترین بودجه هایی است که دولت ها عرضه کردند و در حوزه احکام شما نگاه کنید ما تعداد احکامی که دادیم نسبت به احکام همین هزار و چهارصد و دو حدود یک سوم شده یعنی ما احکام زائد را و غیر ضروری را، چون در برنامه آوردیم در جای دیگر نیاوردیم در بحث ارقام هم ما دقیق آمدیم تمام محاسبات را انجام دادیم مفروضات مان را خدمت نمایندگان هم توی جدول دادیم. هم متعاقباً در کمیسیون تلفیق ما رفتیم تمام این ها را ریز به ریز توضیح دادیم گزارش محاسبات خودمان را پیوستش را دادیم که عزیزان اگر نکته ای دارند سوال کنند ما چگونه به این عددها رسیدیم چرا ما آمدیم در بودجه سال آینده درآمد حاصل از نفت و گاز را از ششصد و سه تایی که سال جاری هست به پانصد و هشتاد و دو همت کاهش دادیم. بودجه هزار و چهارصد و سه از فنی ترین، دقیق ترین و واقعی ترین بودجه هایی است که دولت ها عرضه کردند
منظور: این روال نبود همیشه یک عددی می آمدند به بودجه سال قبل اضافه می کردند این می شد بودجه سال بعد ما اینکار را نکردیم ما آمدیم یک تجزیه تحلیل دقیقی کردیم و دیدیم سال جاری با عنایت به این عدم حقوقی که ما در نفت داریم و من خدمت شما عرض کردم که ما در نفت از پانصد و نوزده تا سیصد حدوداً سی تا را محقق می نماییم در سال بعد آمدیم هدف گذاری مان را کردیم پانصد و هشتاد و دو تا البته این عدد مستند است گفتیم یک میلیون و سیصد و پنجاه هزار بشکه نفت و میعانات صادر می نماییم. قیمت هفتاد و یک دلار و نرخ ارز را هم گذاشتیم بیست و هشت هزار و پانصد تومان یعنی نخواستیم از راه بالا بردن نرخ ارز برای خودمان درآمد ایجاد نماییم این نرخ ارز دولت به طور عمده بابت چی است بابت این که ما این درآمد نفتی را بعداً می خواهیم کالای اساسی وارد نماییم این کالای اساسی یعنی خوراک مردم، یعنی دانه های روغنی، یعنی گندم، یعنی برنج، یعنی ذرت پس ازاین رو یا خوراکی هایی است که مستقیم مردم استفاده می نمایند یا این ها می رود از راه خوراک دام و طیور تبدیل به گوشت و مرغ خواهد شد.
سوال: شاید برای زمانیکه بودجه عرضه می شود کارشناسان بپرسند اینست که آیا کسری بودجه دارد یا ندارد بودجه شما سال جاری داشت؟
منظور: ما کسری بودجه را تفاوت بین درآمدها و هزینه ها می دانیم یعنی تفاوت بین هزینه های دولت و مجموعه منابع دولت می شود. ما هزینه های دولت و مخارج را که طبق آن چه که خود مجلس محترم تکلیف کرده که عرضه نکردیم.
پس ازاین رو اصلاً نه می توانیم در مورد کسری صحبت نماییم این موضوعیت ندارد ما باید ببینیم هزینه ها را چطور خواهیم دید، اما نکته مهم اینست که ما تراز عملیاتی مان را دادیم به مجلس، طبق آن چه که از ما خواستند تراز عملیاتی یعنی تفاوت بین هزینه های جاری و درآمدهای دولت.
ما تلاشمان این بود در لایحه ای که دادیم تراز عملیاتی را بشدت بهبود بدهیم هم اکنون استحضار دارید تراز عملیاتی سال جاری ما در بودجه مصوب منهای چهارصد و پنجاه هزار میلیارد تومان است. ما این را در بودجه سال بعد با عنایت به برآوردهایی که کردیم حدوداً منهای سیصد همت دیدیم یعنی یک کاهش یک سوم این اقدام و گام بسیار مهمی به طرف باز اصلاح ساختار بودجه است.
یعنی یکی از نا ترازی های اصلی بودجه بالا بودن و منفی بودن تراز عملیاتی هست ما این را تلاش کردیم برطرف نماییم پس ازاین رو ما ضمن این که منابع درآمدی مان را لایحه دادیم هزینه ها را هم هرچند ندادیم سقف هزینه هایمان را ما بگونه ای تنظیم کردیم که سقف هزینه های ما به تراز منهای سیصد تبدیل گردد. دولت سال آینده دویست و پنجاه هزار میلیارد تومان اوراق قرضه منتشر می کند منظور: نکته دیگری که وجود دارد آیا ما کسری بودجه داریم یا نداریم؟ در ادبیات اقتصادی هر چه که بعنوان اوراق بدهی منتشر می شود این یعنی کسری بودجه بله ما در بودجه سال بعد اوراق بدهی پیشبینی کردیم میزان اوراق بدهی ما حدود دویست و پنجاه همت است، دویست و پنجاه هزار میلیارد تومان است البته ما این را پیشبینی کردیم برای بازپرداخت و استمهال اوراقی که در سالهای قبل انتشار پیدا کرده یعنی ما از این اوراق سال آینده درآمد خالص برای دولت نخواهیم داشت و این ها به طور عمده صرف بازپرداخت سالهای قبل می شود و این چیزی است که جاری بوده یعنی هم اکنون اگر ملاحظه بفرمائید انتشار اوراق در سال هزار و چهارصد، دویست و هفتاد و چهار همت بوده در سال هزار و چهارصد و یک دویست و شصت و هشت همت بوده ازاین رو ما سال جاری که دویست و پنجاه همت دیدیم دویست و پنجاه و خرده ای همت دیدیم این عملاً وفق روال سالهای قبل است و برای بازپرداخت اوراق بدهی سالهای قبل این رامی توانیم به لحاظ تعبیر درست اقتصادی بگوییم میزان کسری بودجه است. بودجه سال آینده بااطمینان بالای نود هشت درصد تحقق پیدا می کند
منظور: اما سوال اینست ما کسری بودجه آشکار داریم یک کسری بودجه پنهان داریم کسری بودجه پنهان یعنی همین پیش برآوردی ها، کسری بودجه آشکار همان اوراق است که ما پیشبینی می نماییم می خواهیم این را عرض نماییم ما در این لایحه که پیشنهاد کردیم اساسا کسری بودجه پنهانی را نگذاشتیم یعنی تلاش کردیم ارقام درآمدهایمان را مطمئن باشیم که با اطمینان بالای نود و هفت نود و هشت درصد تحقق پیدا کند البته حالا این ها پیشبینی است ممکن سال آینده اتفاقاتی بیفتد ما بیشتر از این ها محقق نماییم کمتر از این ها محقق نماییم ولی ما هم اکنون با مفروضات واقعی تلاش کردیم که اطمینان پیدا نماییم و با یک ضریب اطمینان بالایی درآمدها را دقیق پیشبینی نماییم از این جهت من می خواهم دقیق پیشبینی کنم، ما کسری بودجه مان که آشکار است به میزان اوراق منتشرشده خواهد بود، اما کسری بودجه پنهان در بودجه نگذاشتیم، اما این که بعضی از نمایندگان عزیز سوال می کردند که شما کسری بودجه دارید ذهنشان اینست که ما یک سری تکالیف زیاد برای دولت در برنامه هفتم مصوب کردیم دولت اگر بخواهد آنها را انجام بدهد با این منابع نمی تواند. افزایش حقوق بازنشستگان در بودجه دیده شده است
منظور: برداشتم از فرمایش های عزیزانمان این بود من اینجا می خواهم این توضیح را عرض کنم ببینید دو تا مساله اینجا توجه کنید یکی این که خوب نمایندگان عزیز مصوباتی داشته اند و ما هم در مجلس بودیم توضیح دادیم حالا علیرغم این که دولت موافق نبوده تصویب شده.
اما این ها هم اکنون باید برود در شورای نگهبان در مجمع تشخیص، هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص این ها باید تأیید بشود آنهایی که مورد اختلاف ما و مجلس است که کم هم نیست این ها هم اکنون در شورای نگهبان درحال رسیدگی است اصلاً امکان دارد این ها به قانون تبدیل نشود پس این که ما هم اکنون انتظار داشته باشیم در دولت در لایحه خودش بیاید این ها را هم را در درآمدهایش ببیند در هزینه هایش و در تراز عملیاتی این انتظار انتظار درستی به نظر نمی رسد.
ما آن هایی که متقن بود یعنی بین ما و مجلس مشترک بود و ما پذیرفته بودیم این ها را آوردیم مثلا در مورد حقوق بازنشستگان ببینید ما خودمان هم اعتقاد داریم حتما باید به بازنشستگان توجه بیشتری نماییم و معیشت بازنشستگان برای ما بسیار مهم است؛ بنابراین ما در پیشنهادی که در لایحه دادیم ملاحظه بفرمائید. دولت خویش را مکلف با اجرای قانون می داند
منظور: ضریب رشد شاغلان را هجده درصد و بازنشستگان را بیست درصد پیشنهاد کردیم یعنی دو درصد بالاتر که به تدریج در طول سالهای برنامه این ها را بهم نزدیک نماییم. اما این که حالا چیزی که نمایندگان عزیز خواسته اند عیناً همان را ما آورده باشیم خیر آنرا نیاوردیم ما تلاش می نماییم که هر آن چه که شورای نگهبان تصویب کند حتما ما در مرحله بعدی که می خواهیم بودجه کشور هزینه ای راتقدیم نماییم تو این سقف منابعی که هم اکنون تصویب می شود ما با جابجایی حتما آنها را محقق خواهیم کرد.
ما مکلف هستیم به اجرای قانون هر آن چه که قانونگذار نهایتا به ما ابلاغ کند ما مکلفیم ولی ببینید این درآمدهایی که ما هم اکنون پیشنهاد کردیم عرض کردم سقف درآمدهای قابل تحقق است این نکته مهم ماست و این سقف را ما نباید بالاتر یا بگونه ای افزایش بدهیم که گرفتار بیش برآوردی بشویم.
سوال: یک بحثی که در لایحه بودجه است اینست که بالاخره مردم در قشرهای مختلف به آن واکنش نشان می دهند و انتظاراتی دارند مثلا برای خرید تضمینی گندم، چون بعضی از نماینده ها با گندمکاران با کشاورزان در ارتباطند آنها این انتظار را دارند شما پیشبینی کردید؟
منظور: آن چه در قانون تصویب شده قیمت تضمینی گندم است و ازاین رو ما مقید به قیمت تضمینی گندم هستیم تفاوت است بین قیمت تضمینی و خرید تضمینی. دولت قانون خرید تضمینی و قیمت تضمینی را اجرا می کند منظور: خرید تضمینی یعنی این که هر آن چه که تولید شد دولت باید خریداری کند قیمت تضمینی یعنی دولت قیمت را تضمین می نماید. فرایندهایی را تعریف می کند که با این قیمت کشاورز عزیز ما بتواند محصولش را بفروشد ما هم اکنون برای سال آینده داریم تدبیر می نماییم چرا دولت باید شخصاً و رأساً خودش تمام گندم را خریداری کند، انبارداری کند، سیلو داری کند و بعد این ها رادر اختیار مصرف کنندگان قرار بدهد مصرف کنندگان ما دو گروه هستند یک مردم هستند که ما به آنها نان باید بدهیم این حتما بر عهده دولت می باشد یعنی دولت باید به اندازه ای که نیاز است به جهت اینکه نان مردم را تأمین کند خرید تضمینی انجام بدهد؛ و ما این را با افتخار انجام می دهیم یک قسمتش مصارف صنعتی نان و آرد و نان و گندم است ما با وزارت جهاد کشاورزی داریم مذاکره می نماییم سال آینده بخشی از خرید گندم را مصرف کنندگان صنعتی ما مکلف شوند با قیمت تضمینی که اعلام می شود رأساً خودشان خریداری کنند خودشان انبارداری کنند و هزینه های مربوط را خودشان پرداخت کنند. سوال: قیمت تضمینی چقدر است؟
منظور: مذاکراتی شده و یک کمیسیونی است در آنجا مذاکراتی شده اختلاف نظرهایی بوده، ولی هنوز این ابلاغ نشده باید مطابق قانون وزیر جهاد کشاورزی این را ابلاغ کند. بنابراین من می خواهم این را عرض کنم ما حتما نان مردم را باید به صورت مطمئن با همین شرایط فعلی تأمین نماییم دارو را یارانه دارو را در هدفمندی ما داریم، چون یکی از نکاتی که عنوان شد در مورد هدف مندی بود.
ما اساسا یارانه دارو را تأمین خواهیم کرد عددی که پیشبینی کردیم حدود هشتاد هزار میلیارد تومان هست برای یارانه دارو که این را تأمین خواهیم کرد مساله مهم پرداخت کمک های یارانه نقدی کمک های معیشتی به کمیته امداد و مستمری بگیران کمیته امداد حضرت امام (ره)، سازمان بهزیستی است این ها را حتما دولت تأمین می کند. سوال: یعنی دولت در لایحه بودجه حتما خودش را موظف می داند که این ها را تأمین کند؟
منظور: باز عرض می کنم آن چه که ما در مورد هدفمندی اینجا عرضه کردیم صرفا منابع هدفمندی است، اما مصارف هدفمندی که همین اقلام است که بعضاً هم نمایندگان عزیز سوال می پرسیدند این را در بخش دوم ما باید تقدیم نماییم ولی ما در برآوردهای خودمان همین ها را دیدیم ما دولتی هستیم خادم مردم بخصوص افراد ضعیف جامعه ما خودمان را مکلف می دانیم آنهایی که نیازمند هستند و باید یارانه به آنها پرداخت گردد یارانه هایشان را به خوبی بموقع و همینطور با رشد مناسب تأمین نماییم.
همین سال جاری شما استحضار دارید ما چهل درصد رشد داریم در کمک معیشتی که پرداخت می نماییم به مستمری بگیران کمیته حضرت امام و سازمان بهزیستی.
رشد قابل توجهی ما داشتیم در یارانه های نقدی سال آینده هم همین رشد ادامه پیدا خواهد نمود کالابرگ را ما توسعه می دهیم برای مردم نیازمند برای کسانی که علاقه مند باشند با قیمت ثابت، کالا را خریداری کنند.
رویکرد دولت یک رویکرد عدالت محور است ما نگاهمان به طرف مردم بخصوص پنج دهک اول جامعه است. دولت خودش را خدمتگزار این عزیزان می داند پس ازاین رو ما پیشبینی کردیم حتما این یارانه ها و این کمک هایی که باید انجام بشود از محل منابع هدفمندی تحقق پیدا کند.
سوال: چه قدر درآمدهای مالیاتی بالا رفته و از چه منابعی ما تأمین می کنیم؟
منظور: تجربه درآمدهای مالیاتی ما اینست که ما در کشور ظرفیتهای مالیاتی قابل توجهی بخصوص در بحث فرار مالیاتی داشتیم که این ها مورد استفاده قرار نمی گرفت دولت از زمانیکه کار خودش را آغاز کرد مساله مالیات را بعنوان یکی از تکالیف جدی دنبال کرده و اگر ملاحظه بفرمائید میزان مالیات هایی که در سال هزار و سیصد و نود و نه کلاً صد و نود هزار میلیارد تومان بود در سال قبل به چهارصد و هفتاد و سه هزار میلیارد تومان و سال جاری هفتصد و چهل و هشت هزار میلیارد تومان رساندیم. این اتفاقی که افتاد نه قانون مالیاتی جدیدی وضع کردیم نه ضرایب را بالا بردیم نه معافیت ها را حذف کردیم یعنی با حفظ قوانین مالیاتی فعلی این تحولات صورت گرفت چرا؟ به خاطر این که دولت به سراغ پایگاه اطلاعاتی رفته است. سال آینده مالیات ها افزایش ندارد منظور: ما هم اکنون می دانیم که کی چه کسی چقدر تجارت می کند، چقدر ارزش تولیداتش، سودی که حاصل می کند است. این ها هم اکنون به خوبی دارد کنترل و پایش می شود این اطلاعات کمک می نماید به اشراف همکاران ما در سازمان مالیاتی، تقریبا رشد مالیاتی ما در خلال این چند سال قبل سالی پنجاه درصد بود برای سال آینده هم ما چهل و نه درصد چهل و نه اندی رشد دیدیم البته ما یک پیشنهاد دادیم به نمایندگان محترم یک درصد افزایش مالیات ارزش افزوده که این حدود پنجاه هزار میلیارد تومان برآورد می شود ما بازتاب هایی که گرفتیم نمایندگان عزیز موافق این یک درصد افزایش یعنی از ۹ درصد به ۱۰ درصد نیستند؛ بنابراین ما حتما در اصلاحیه ای که به مجلس خواهیم داد و در نوبت بعدازظهر این یک درصد را حذف می نماییم و آن پنجاه هزار میلیارد تومانی هم که پیشبینی کرده بودیم از سرجمع از سرجمع منابع مان کاهش خواهیم داد و بنابراین این رشدی که ما داریم هم اکنون پیشبینی می نماییم یک رشد کاملا منطبق با ظرفیت ها است یک رشد منطبق بر طرح اتفاقات و رخدادهای واقعی در سه سال قبل هست و ما اعتقاد داریم بدون این که فشار مالیاتی بخواهد وارد بشوند این قابل تحقق است. معافیت مالیاتی برای کارمندان بیشتر می شود منظور: ما معافیت مالیاتی را در این سالهای قبل برای حقوق بگیران چه قدر افزایش دادیم برای سال بعد این را کردیم دوازده میلیون تومان خوب بخش بزرگی از درآمدها و بخصوص حقوق بگیران کم درآمد ما این ها معاف از مالیات هستند ما معافیت مشاغل را هم همینطور دیدیم یعنی مشاغل خرد و ریز مشاغلی مثل سبزی فروش و لبنیاتی و نمی دانم آرایشگر و … این ها را معافیتشان را بالا بردیم. می گوییم درآمد خالص این ها پس از کل هزینه هایی که پرداخت می کنند درآمد خالص این ها تا هفتاد و پنج میلیون تومان معاف از مالیات خواهد بود. پس ازاین رو ما حتما نگاهمان به طرف مردم عزیز بخصوص کم درآمدها است مشاغل کوچک است، حقوق بگیران کم با رده های حقوقی پایین است. این ها عزیزان ما هستند ما تمام تلاشمان را می نماییم هم بتوانیم رشد حقوق این ها را بهتر ببینم هم معافیت هایشان را افزایش دهیم. سوال: یک پرسشی که مطرح است حداقل در عوام اینست که یک کشوری که نفت خیز است مثل ایران چه ضرورتی دارد که بودجه خودش را مبتنی بر مالیات تأمین کند؟
منظور: خوب البته این نگاه، در نگاه اول موجه بنظر می رسد ولی ببینید به چند دلیل ما باید کشور را با مالیات اداره نماییم اول این که عملاً مالیات یعنی این بهایی که دولت بابت خدمات خودش از مردم دریافت می کند.
بابت خدمات قضایی، آموزش، آموزش عالی و همه خدماتی که دولت عرضه می کند امنیت ملی، امنیت عمومی همه کشورهای دنیا هم با مالیات اداره می گردند پس ازاین رو ما در ازای خدمات باید منابع لازم را از خدمات گیرنده دریافت نماییم حالا می فرمایید پس درآمدهای نفت و گاز چی می شود؟
ثروت ملی چه می شود؟ خوب ثروت ملی این ها باید اندوخته بشود برای آیندگان برای نسل های آینده نباید ما ثروت ملی را تبدیل نماییم به مصرف جاری تجربه کشورهای دیگر چگونه است نروژ چه کار می کنه؟
خوب این ها درآمدهای نفت و گازش رو می برند در یک صندوق ثروت ملی از این صندوق ثروت ملی سودی که این صندوق سالانه کسب می کند می آید صرف مردم می شود نه خود اصل سرمایه، اصل سرمایه باید صیانت شود اصلاً علت این که صندوق توسعه ملی در کشور ما راه افتاد همین بود یعنی ما نباید منابع نفت و گاز را امروز هزینه نماییم منابع نفت و گاز ثروت ملی است باید این ها تبدیل گردد به پول پر قدرت، ارزهای جهان، این ها باید نگهداری بشود این ها باید سرمایه گذاری بشود. صندوق ذخیره ملی با هدف حفظ سرمایه های کشور تأسیس شد منظور: منافع این ها یک سود سالانه ای خواهد بود و این سود سالانه باید برگردد صرف خود مردم شود بدین سان ما هم منابع را حفظ می نماییم هم منافعش نصیب خود مردم خواهد شد؛ بنابراین ما در بحث نفت و گاز البته ما همچنان استحضار دارید آن چه که داریم به صندوق توسعه ملی می دهیم امسال حدود چهل و دو و نیم درصد از کل نفت می باشد باز داریم بخش بزرگش را می آوریم هزینه می نماییم.
یک قسمت می آید در دولت یک قسمت هم صرف خود هزینه های جاری و سرمایه گذاری در قسمت نفت و گاز می شود.
چهارده و نیم درصد نفت و گاز، چهل و دو و نیم درصد صندوق توسعه ملی مابقی هم می آید در بودجه عمومی دولت ایده آل ما اینست که بتوانیم در سال های آتی کل درآمد نفت را عیناً صرف توسعه خود بخش نفت و گاز نماییم و بخش دیگرش را هم این را بتوانیم اندوخته نماییم که یک صندوق ثروت ملی قدرتمندی داشته باشیم.
سوال: یکی از مباحثی که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی مطرح می کردند این بود که لایحه بودجه سال آینده و متناسب با برنامه هفتم پیشرفت کشور نیست چه مقدار شما تلاش کردید که این همسانی و همخوانی صورت بگیرد.
منظور: من اشاره کوتاهی کردم بیشتر توضیح می دهم من عرض کردم هم اکنون برنامه هفتم دو قسمت است یک قسمت آنی است که ما و مجلس با هم اتفاق نظر داریم و یک بخش دیگر اینست که دولت در رابطه با آن عملاً موضع دارد یعنی اعتقاد داریم ما نمی توانیم منابعی را تأمین نماییم که آن برنامه اجرا بشود.
ببینید برنامه ششم چرا اجرا نشد؟ عملکرد برنامه ششم نگاه کنید کلاً در بهترین حالت می گویند سی درصد اجرا شده یعنی ما متأسفانه هفت سال گذشت از برنامه ششم سی درصد اجرا شده این همان نگاهی است که تفاوت نگاه ما و نمایندگان محترم مجلس است.
نمایندگان می گویند ما تصویب می نماییم هر چقدر توانستید بروید اجرا کنید ما اعتقاد داریم خیر قانون باید قابل اجرا باشد حتی یکی از موادی که نمایندگان تصویب کردند در آخرین موادی که آمده این هست می گویند این احکامی که ما اینجا تکلیف کردیم دولت به قدر توان مالی و پیشبینی و تحقق درآمدها اجرا نماید ولی آیا این استدلال درست است یعنی ما وقتی که قانونی را وضع می نماییم این قانون برای عده ای حقوق مکتسبه به وجود می آورد. دولت خویش را موظف به اجرای هر چه بیشتر مصوبات مجلس می داند
منظور: اگر ما آمدیم گفتیم که فلان قشر را باید شما چنین پرداختی بهش کنید این حق مکتسب است مگر ما می توانیم فردا بگوییم که خوب خود شما گفتید درآمدها اگر نبود آنرا پرداخت نکن.
اساسا قابل اجرا نیست اساسا به ما ایراد خواهد شد اساسا مراجع قضایی بر ضد دولت رای خواهند داد و دولت را مجبور به اجرا خواهند کرد پس ببینید اختلاف ما با مجلس بر سر اینست ما اعتقاد داریم بخشی از مصوبات مجلس به لحاظ تأمین مالی در سال های آتی با ظرفیت کشور سازگار نیست؛ و ما این ها را به شورای نگهبان اعلام کردیم شورای محترم نگهبان هم هم اکنون دارند رسیدگی می کنند و ما تابع به هر صورت مصوبه نهایی خواهیم بود.
پس ما برنامه هفتم را دیدیم اتفاقاً تمام احکام ما را شما نگاه کنید در هر حکمی که در بودجه آوردیم گفتیم در اجرای ماده چه، در قانون برنامه تمام مواد ما منتسب است به برنامه تمام منابعی که ما دیدیم مستند است به مصوبات برنامه یکی از نکات بسیار مهم رابطه مالی ما و نفت می باشد رابطه مالی دولت و نفت خوب این رابطه مالی هم اکنون برپایه قانون برنامه تغییر کرده و ما این تغییر را عیناً در لایحه بودجه آوردیم.
همینطور تغییر در ارتباط با صندوق توسعه ملی است صندوق توسعه ملی برایش ظرفیتهای جدیدی در قانون برنامه هفته پیشبینی شده که ما این عیناً این ها را در لایحه دیدیم و لحاظ کردیم پس ازاین رو لایحه ما کاملا برآمده از برنامه است و ما اتفاقاً در این لایه جدیدی خواهیم داشت در یک جدولی این تنازع را به نمایندگان اعلام خواهیم کرد یعنی این طور نیست ما برنامه را خود ما رفتیم مصوب کردیم بهش مقیدیم و حتما اجرا خواهیم کرد. امیدواریم بتوانیم به جای سی درصد برنامه ششم برنامه هفتمی که مصوب خواهد شد بالغ بر نود درصد را اجرا نماییم.
سوال: گرچه خیلی نمی توانیم هم اکنون راجع به مباحثی که در لایحه بودجه مصوب می شود صحبت نماییم چون که شما یک رقمی در نظر گرفتید مجلس ممکن این رقم را تغییر بدهد شورای نگهبان و حتی امکان دارد تا مجمع تشخیص مصلحت نظام هم برود، میزان افزایش حقوق کارمندان که قشر بزرگی از جامعه را در بر می گیرند چه جوری تدبیر کردید در لایحه بودجه؟
منظور: سوال بسیار خوبی است ببینید ما هم اکنون پیشبینی مان اینست که متوسط حقوق کارمندان شاغل دولت هجده درصد رشد می کند این متوسط که می گوئیم یعنی این که امکان دارد کسانی که در رده درآمدهای بالا قرار دارند بعنوان مثال رشدشان بعداً پانزده درصد اعمال نماییم آن هایی که در سطوح پایین تر درآمد هستند را آنها را بیست و پنج درصد اعمال نماییم. پس ما متوسط هجده درصد پیشبینی کردیم برای بازنشستگان هم متوسط بیست درصد پیشبینی کردیم.
باز آنجا هم همینطور است یعنی برای کسانی که حقوق های بازنشستگی بالا می گیرند امکان دارد رشد کمتر باشد ان هایی که هم بازنشستگی کمتر می گیرند رشد بالاتر است حالا ممکن بفرمائید این خود متوسط پایین است این متوسط هجده درصد و متوسط بیست درصد با عنایت به شرایط تورمی که سال جاری داشتیم این عدد پایینی است باید بیشتر رشد کند. افزایش حقوق تورمی به نفع کارمندان و بازنشستگان نیست و دولت مخالف این مورد است
منظور: من فکر می کنم که اگر یک نکته را ما بهش دقت کنیم خود عزیزان حقوق بگیر ما هم حتما اذعان می کنند و تأیید می کنند که ما اگر بیاییم منابع را یا مصارف مان را رشدی بدهیم که متوسل بشویم به روش های تورمی این به نفع مردم عزیز ما نیست.
یعنی اگر ما بیاییم این عدد را بیشتر رشد بدیم و برویم سراغ روش های تأمین مالی تورمی که منجر به کسری بودجه منجر به اضافه برداشت از بانک ها، بالا رفتن پایه پولی و نقدینگی بشود. خوب این که کمکی نیست و این خدمتی نیست به مردم عزیزمان ولی ما با این عددی که دادیم مطمئنیم با این رشد که البته عرض کردیم رشد پلکانی و این بعداً شورای دستمزد تعیین می شود ما با این رشدی که دادیم اساسا ما مطمئن هستیم که دیگر آثار تورمی نخواهیم داشت. ما مکلفیم تا پایان برنامه پنج ساله برسیم به تورم تک رقمی یعنی باید این اتفاق بیفتد سال باید ما یک کاهش جدی در تورم داشته باشیم. مردم ما حتما ثبات اقتصادی و تورم پایین را به رشد مصنوعی و غیر واقعی حقوق و دستمزد ترجیح می دهند و ازاین رو ما خودمان را مکلف می دانیم با حفظ قیمت ها، با ثبات بازار کالاها، با ثبات بازار ارز آرامش به جامعه بدهیم.
بودجه ما پیام آرامش به جامعه می دهد عرض کردیم در عین حال یک بودجه ای است که کمک می نماید به رشد اقتصادی یعنی ما با رشد حدود پنجاه درصدی که نسبت به عملکرد سال جاری داریم در سال آینده کمک خواهیم کرد به اینکه اقتصاد بتواند به رشد هشت درصدی که در قانون برنامه تکلیف شده نزدیک شوند.
سوال: پرسش آخر اینست با توجه به این که مجلس شورای اسلامی کلیات این لایحه را نپذیرفته آیا شما عقب نشینی می کنید از موضوعات در ارتباط با واقع بینانه بودن آن چه که خودتان می فرمایید که در بودجه در نظر گرفتید و چه موضوع هایی را تغییر خواهید داد و کی به مجلس شورای اسلامی عرضه خواهیدداد؟
منظور: چند تا نکته را نمایندگان عزیز تاکید داشتند که ما در ویرایش جدیدی انجام می دهیم و خدمتشان هفته آینده تقدیم خواهیم کرد طبق زمان بندی این را ما لحاظ خواهیم کرد نخستین ایرادی که عزیزان ما داشتند این بود که ما بسیاری از مفروضات برایمان شفاف نیست.
یعنی نمی دانیم که چگونه دولت منابع خودش را محاسبه کرده و چگونه مصارف را می خواهند در نوبت بعدی تنظیم کند ما این مفروضات را به صورت تفصیلی به آنها خواهیم داد و هم اکنون هم تمام جزئیات را با یک تفاصیل دقیقی آماده کردیم تقدیم خواهیم کرد.
نگرانی دیگری که نمایندگان عزیز داشتند در ارتباط با بازنشستگان بود ما همان گونه که در صحن هم گفتیم خودمان مقید می دانیم نسبت به بازنشستگان در لایحه در نوبت قبل هم آورده بودیم حالا با عنایت به این بازخوردهایی که گرفتیم ما حتما تاکید خواهیم کرد که بتوانیم همسان سازی بازنشستگان را با یک شتاب بیشتری نسبت به آن چه که در نوبت قبل و در لایحه آورده بودیم انجام بدهیم و ایرادهای دیگری که نمایندگان عزیز گرفته بودند به طور عمده ناظر به مصارف بود که ما اصلاً در حوزه مصارف هنوز ورودی نکردیم و این را در نوبت بعدازظهر انجام می دهیم.
یک ایراد دیگر هم به طور عمده به یک درصد مالیات ارزش افزوده معترض بودند که به احتمال زیاد حالا ما در دولت داریم بررسی می نماییم به احتمال زیاد امکان دارد آن یک درصد ارزش افزوده را دولت از لایحه حذف کند.
سوال: نکته آخری دارید بفرمائید؟
منظور: دولت تلاش خواهد نمود تمام ظرفیت خودش را به کار بگیرد که معیشت مردم روز به روز بهتر بشود سفره مردم رنگین تر باشد و سال آینده یک سال با ثبات با رشد اقتصادی بالا، تورم پایین و معیشت بهتر برای همه عزیزان باشیم.
سوال: رشد را چه قدر پیشبینی می کنید؟
منظور: ما مکلف هستیم به هشت درصد برسیم تلاش خویش را خواهیم کرد.
منبع: فوری خرید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب