گزارش فوری خرید؛
خنثی سازی ۳ تهدید با اصلاح یارانه ها
به گزارش فوری خرید گزارش های رسمی از آن حکایت می کند که رابطه مستقیمی بین تخصیص ارز دولتی به کالاهای اساسی و افزایش اشتیاق واردات آنها وجود داشته است.
به گزارش فوری خرید به نقل از مهر، اثرات مثبت حذف تدریجی ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی صرفا در زمینه صرفه جویی منابع ارزی و هم جبران کسری بودجه دولت ظاهر نخواهد شد. چونکه بحران گرانی و کمبود کالاهای اساسی در جهان، دولت های توسعه یافته را ملزم به اتخاذ تدابیری در جهت استمرار امنیت غذایی و صرفه جویی در اقلام اساسی کرده است.
آمار منتشرشده از جانب بانک جهانی نشان داده است قیمت متوسط ۱۵ ماده غذایی در بازار جهانی فقط در یک ماه ۱۳ درصد افزایش پیدا کرده است.
قیمت چای، قهوه، ماهی، روغن پالم، روغن سویا، ذرت، برنج، گندم، موز، بادام زمینی، پرتقال، گوشت گوساله، گوشت مرغ، میگو و شکر در ماه آوریل ۲۰۲۲ نسبت به ماه مارس این سال به صورت متوسط ۱۳ درصد گران تر شده است.
از سوی دیگر روسیه و اوکراین سبد نان جهان نامیده می شوند. این دو کشور صادر کننده برتر محصولات غلات مانند گندم، ذرت و جو هستند. در سال ۲۰۲۰ میلادی، هر کدام از این دو کشور حدود نیمی از گندم تولیدی خویش را به کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا صادر کرده بودند.
این درحالی است که دو کشور علاوه بر گندم، سهم بزرگی از تأمین دانه های روغنی و علوفه مورد نیاز بازارهای جهانی را هم بر عهده دارند.
در کشور ما هم همزمان با با این بحران ها لازم بود تا دولت فرصت را غنیمت شمرده و با انجام اصلاحات قیمتی و بازتوزیع یارانه ها تا حد ممکن در جهت کنترل ذخایر کالاهای اساسی گام برداشته و «واردات بی رویه»، «افزایش روز افزون قاچاق» و «افول خودکفایی» که سه تهدید جدی ضد منابع و ذخایر داخلی غلات و مواد غذایی بوده است را خنثی کند.
تخصیص ارز دولتی و دمیدن بر عطش واردات
بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس در سال ۹۸ منتشر نمود طبق آمار و ارقام ثابت کرد رابطه مستقیمی بین تخصیص ارز دولتی به کالاهای اساسی و افزایش اشتیاق واردات آنها وجود داشته است.
اختصاص ارز با نرخ ترجیحی، به صورت ملموسی باعث توزیع رانت و افزایش عطش واردات کالاهای اساسی در طول این سال ها شده است. میزان رشد واردات بعضی از این کالاها تا وقتی که مشمول دریافت ارز ترجیحی می شدند در موازات کاهش واردات آنها بعد از قطع ارز ترجیحی، شاهد روشنی بر توزیع رانت قابل واردات این کالاها با نرخ ارز ترجیحی است.
به طور مثال کره و چای دو نمونه از این کالاها بودند که با وجود کاهش تقاضای آنها در بازار، واردات آنها افزایش قابل ملاحظه ای را تجربه نمود.
طبق گفته این مرکز پژوهشی، تقاضای داخلی همه گروه های کا لاهای اساسی در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۶ کاهش داشته است، اما واردات آنها هر ساله رشد روزافزونی را تجربه کرده است که به احتمال زیاد صرف قاچاق صادراتی یا صادرات مجدد بعد از فر آ وری جزئی شده است.
به طور مثال میزان واردات کره در طول سال ۱۳۹۸، برابر ۵۰ هزار تن بوده است اما واردات این محصول در سه ماهه ابتدایی سال ۹۸ (قبل از حذف ارز ترجیحی) برابر با حدود ۴۰ هزار تن بوده است اما پس ازآن یعنی طی ۹ ماه پایانی سال ۹۸ که فاقد ارز ترجیحی بوده است، تنها ۱۰ هزار تن واردات کره انجام شده است.
آمار پنهان قاچاق اقلام اساسی به کشورهای همسایه
ناتوانی دستگاههای متولی کنترل قاچاق همچون ستاد مبارزه با قاچاق کالا ارز و همینطور قیمت پایین اقلام اساسی داخلی نسبت به قیمت جهانی، رشد چشم گیر قاچاق معکوس کالای اساسی به کشورهای همسایه را در سال های اخیر به دنبال داشته است اما متأسفانه هیچ آمار رسمی در این حوزه در دسترس نیست.
شرکت بازرگانی دولتی ایران، در هفته های گذشته اعلام نمود به علت افزایش جهانی قیمت ها طی ماه های اخیر، قاچاق آرد به کشورهای همسایه به شدت افزایش پیدا کرده بود و دلالان با خرید آرد یارانه ای از صنایع، مبادرت به فروش آن در مرز پاکستان به دو برابر و در مرز ترکیه به سه برابر قیمتی که دولت در اختیار صنایع قرار می داد، می کردند.
محمد قربانی معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، در هفته های گذشته عنوان کرده بود، از ۲ میلیون تن گندم وارد شده در کشور حدود ۲۵۰ هزار تن قاچاق در کشور انجام می شود که این رقم برای سال قبل است که رشد ۲ برابری داشته است.
این مبحث برای سایر اقلام همچون دارو و روغن که الان ارز ۴۲۰۰ دریافت می کنند هم صادق بوده است.
همزمان با گرانی دانه های آفتاب گردانی و گندم به علت جنگ اوکراین، سبب گشته است که قیمت روغن در ایران نسبت به کشورهای دیگر حدود ۲۰ درصد کاهش داشته باشد و همین مبحث جذابیتی برای خروج این محصول از کشور و عرضه آن به کشورهای دیگر به صورت رسمی و غیر رسمی بوجود آورده است.
به طور نمونه از آغاز سال جاری تابحال هزار و ۵۰۰ تن روغن خوراکی قاچاق توسط سربازان گمنام امام زمان (عج) در مناطق مختلف استان سیستان وبلوچستان کشف شده است.
در مورد دارو هم وضع به همین منوال بوده است. بهرام دارابی، رئیس سازمان غذا و داروی ایران در فرودین ماه سال جاری ضمن اشاره به نقش قاچاق معکوس دارو از ایران به برخی کشورهای همسایه، گفته است داروی ضد سل به سادگی و به صورت کامیونی و کانتینری به کشور افغانستان قاچاق می شود.
ارز ۴۲۰۰ تومانی بر ضد خودکفایی
در حال حاضر که قیمت جهانی گندم بیشتر از ۶۰ درصد افزوده شده و معادل حدود کیلویی ۱۵ هزارتومان وارد کشور می شود اما همین گندم در از کشاورز ایرانی در قیمتی در حدود ۱۱ هزار و پانصدتومان خریداری می شود.
سیاست نادرست عدم پشتیبانی از تولید داخل و تشویق به واردات با تخصیص ارز ترجیحی در طول سال های اخیر حتی سبب شده است تا دولت مجبور شود گندم خارجی را به مراتب گران تر از تولید داخل خریداری کند. طبق آمار کشور ما در سال گذشته حدود ۶۰ درصد از گندم خویش را وارد و ۴۰ درصد را هم با مکانیسم خرید تضمینی از کشاورزان خریداری نموده است.
بنابراین با عنایت به بحران جنگ اوکراین که به صورت مستقیم بر قیمت گندم و روغن تاثیر گذاشته است و هم گرانی جهانی انواع کالاهای اساسی در جهان بیشتر از پیش ضروری به نظر می آید تا با تاکید بر توان و ظرفیت های داخلی از هدر رفت ارز و کمبود این اقلام جلوگیری به عمل بیاید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب