واگذاری سایپا تعویق فرصت اقدام یا اتلاف زمان؟
فوری خرید: تعویق واگذاری سایپا می تواند یا سکوی اصلاح باشد یا نشانه تعلل، این زمان اضافی تنها وقتی مفید است که مزایده رقابتی، قیمت گذاری شفاف و سنجش دقیق اهلیت در دستور کار قرار گیرد.
به گزارش فوری خرید به نقل از مهر، خصوصی سازی در ایران در خیلی از موارد نه تنها با مزایده واقعی همراه نبوده، بلکه دارایی ها در قالب معامله های محدود و غیررقابتی به افراد یا مجموعه های خاص منتقل شده اند. این اقدام ها، به قول کارشناسان، پیامدهایی فراتر از نارضایتی عمومی دارد و به «ایجاد انحصار جدید به جای رقابت» منجر گردیده است.
اخیراً منوچهر متکی درباب نوع واگذاری های بنگاه ها به بخش خصوصی گفته است بخش خصوصی را «سنگرسازان بی سنگر» می دانم و معتقدم حجم سنگینی از تکالیف بر عهده آنان گذاشته می شود، اما نه زمینه های موردنیاز برای فعالیتشان ایجاد می شود و نه حمایت های کافی از آنها صورت می گیرد. خوشحالم در خدمت شما هستم و برای سیاستمداران کشور بخصوص در حوزه روابط خارجی در این روزهای حساس آرزوی توفیق دارم. امیدواریم بر مبنای منافع ملی، تصمیمات مناسبی اتخاذ شود که هم ملت ایران به حقوق خود برسند و هم حقانیت ما در حوزه بین المللی به منصه ظهور برسد.
وی اضافه کرد: در حکمرانی کشورها، دولت های کوچک با اقتصادهای بزرگ و دولت های بزرگ با اقتصادهای کوچک وجود دارند. متاسفانه ما از نوع دوم هستیم؛ دولتی بزرگ، حجیم، پرهزینه و ناکارآمد، در حالیکه کشوری غنی با سرمایه های ذاتی و تولیدی داریم. اگر تولید ناموس اقتصاد است، ملت ما غیرتمندانه ظرفیت نقش آفرینی در آنرا دارد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اضافه کرد: شرکت های دولتی زیان ده وبال اقتصاد کشورند و باید جمع شوند. در عین حال، ۹۷ درصد پیمانکاری های دست اول کشور در اختیار شرکت های دولتی و نهادهاست و تنها ۷ درصد سهم بخش خصوصی است. این یعنی بخش خصوصی در کشور ما جدی گرفته نمی گردد. ما وظیفه داریم برای تقویت آن کمک نماییم.
وی اظهار داشت: خصوصی سازی در سه دهه گذشته به درستی انجام نشده و در عمل واگذاری واقعی به بخش خصوصی نداشته ایم. حتی موارد معدود خصوصی سازی با چالش های قضایی و اداری روبه رو شده است. این نشان میدهد ما بیشتر شعار خصوصی سازی داده ایم تا عمل.
وی اشاره کرد: بخش خصوصی زمانی جدی می شود که خود هم خودش را جدی بگیرد. ما در میدان همراه صادرکنندگان هستیم و امیدواریم با اصلاح ساختارها و کوچک سازی واقعی دولت، اقتصاد کشور به مسیر صحیح خود بازگردد.
نکته جالب توجه در اینست که اغلب خصوصی سازی ها در مزایده ای شفاف صورت نگرفته است بنابراین زمانی که فرایند مزایده شفاف نباشد و رقابت واقعی شکل نگیرد، خریدار نه به سبب برتری اقتصادی، بلکه بواسطه روابط و ساختار قدرت انتخاب می شود. این یعنی خصوصی سازی عملا به ضد خودش تبدیل گشته است.
قیمت گذاری غیرشفاف؛ انتقال ثروت ملی با نرخی کمتر از واقع
مسئله قیمت گذاری هم یکی دیگر از گره های بزرگ خصوصی سازی در سالیان اخیر بوده است. واگذاری ها گاه با برآوردهایی انجام شده که فاصله بسیاری با ارزش واقعی دارایی داشته اند. این فاصله، به باور کارشناسان، نوعی انتقال سرمایه ملی به قیمت ارزان و به نفع حلقه های خاص بحساب می آید. شفافیت در ارزش گذاری نه یک گزینه جانبی، بلکه پیش شرط هر واگذاری سالم می باشد. وقتی این بخش ضعیف عمل می کند، حتی بهترین خریدار هم با هزینه پایین وارد شده و توسعه واقعی اتفاق نمی افتد.
اهلیت خریدار؛ حلقه مفقوده اصلاح ساختار صنعتی
بخش بزرگی از واگذاری های ناکام ریشه در اهلیت سنجی ناقص داشته است. برندگان مزایده ها در خیلی از موارد فاقد تخصص مدیریتی، تجربه عملیاتی و حتی انگیزه ارتقاء تولید بوده اند. نتیجه این بی توجهی، کاهش بهره وری، افت کیفیت خدمات و در تعدادی موارد توقف کامل فعالیت واحدها بوده است.
بدون احراز اهلیت، خصوصی سازی شبیه واگذاری کشتی به کسی است که نه رانندگی بلد است و نه شنا. نتیجه، مواجهه با صخره هاست و از دست رفتن سرمایه.
فرصت ها و تهدیدهای سایپا در وضعیت فعلی
اکنون که مساله واگذاری سهام خودروسازی سایپا مطرح گردیده است خوب است فرصت های کلیدی این واگذاری را یک مرتبه مرور نماییم که شامل جذب سرمایه خصوصی برای ارتقا خطوط تولید و فناوری روز؛ افزایش قدرت رقابت پذیری داخلی و منطقه ای؛ کاهش وابستگی مالی شرکت به منابع دولتی است که در عین حال تهدیدهای برجسته ای هم این خصوصی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچون تکرار مسیر واگذاری به شبه دولتی ها و انجماد ساختار مدیریتی، احتمال واگذاری با قیمت کمتر از ارزش واقعی و اتلاف سرمایه ملی و ورود خریداران فاقد تجربه و مهارت تخصصی در صنعت خودرو.
آیا تعویق، فرصت اصلاح است یا تعلل؟
تعویق واگذاری سایپا، به قول کارشناسان، می تواند دو مسیر متفاوت را رقم بزند: یک مسیر اصلاح: بازطراحی کامل فرایند واگذاری شامل شفافیت در قیمت گذاری، ایجاد مزایده های واقعی و اجرای نظام اهلیت سنجی بی طرفانه. دو مسیر تعلل: توقف های پی درپی بدون اقدام عملی، که تنها به فرسایش دارایی و عقب ماندن شرکت از تحولات بازار منجر می شود.
که باید گفت تعویق زمانی مثبت است که روی آن کار کارشناسی جدی صورت گیرد. در غیر این صورت، فقط وقت تلف شده است.
کارشناسان سه شاخص کلیدی برای تشخیص بخش خصوصی واقعی عرضه می کنند: استقلال سرمایه: سرمایه گذار نباید به بودجه یا ضمانت های دولتی وابسته باشد. تجربه تخصصی مرتبط: داشتن سابقه موفق مدیریتی و عملیاتی در صنعت مشابه. شفافیت عملکردی: تعهد به عرضه گزارش های مالی شفاف و رعایت حاکمیت شرکتی.
با توجه به تجارب ناکام گذشته در خصوصی سازی، واگذاری شتاب زده سایپا بدون اصلاحات ساختاری جدی، احیانا به همان سرنوشت ده ها پروژه دیگر گرفتار خواهد شد: مالکیت جدید روی کاغذ، اما مدیریت و فرهنگ همان قدیم. وزارت اقتصاد حالا فرصت دارد تا باز تعریف واقعی خصوصی سازی را از این پرونده آغاز کند. این باز تعریف باید شامل موارد زیر باشد: اجرای مزایده های واقعی و رقابتی با حضور خریداران مختلف و حائز شرایط. شفافیت کامل در قیمت گذاری با استفاده از ارزیابی مستقل و به روز دارایی ها. سخت گیری در احراز اهلیت خریداران بر مبنای معیارهای تخصصی و شفاف.
اگر این اصول به درستی پیاده شود، سایپا می تواند نمونه ای موفق از خصوصی سازی واقعی شود و اعتماد عمومی به این فرایند را بازگرداند. در غیر این صورت، فقط شاهد حلقه ای جدید در زنجیره شکست های خصوصی سازی خواهیم بود.
حرف آخر اینکه این اقدامات، به قول کارشناسان، پیامدهایی فراتر از نارضایتی عمومی دارد و به ایجاد انحصار جدید بجای رقابت منجر گردیده است. وی افزود: در حکمرانی کشورها، دولت های کوچک با اقتصادهای بزرگ و دولت های بزرگ با اقتصادهای کوچک وجود دارند. که باید گفت تعویق زمانی مثبت است که روی آن کار کارشناسی جدی صورت گیرد.
منبع: forikharid.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظر کابرهای فوری خرید در مورد این پست